Verdeling welvaart ook in Nederland steeds oneerlijker
4 juni 2014 -
De ongelijkheid is in Nederland veel groter dan algemeen wordt gedacht, met name als het gaat om vermogen. Dat constateert Oxfam Novib in haar briefing paper: 'Eerlijke belasting, gelijke kansen.' Nederland kent nu een even grote vermogensongelijkheid als Polen en de Verenigde Staten.
De vijf rijkste families in Nederland bezitten samen zo'n 32,5 miljard euro, bijna evenveel als de 3,2 miljoen armste Nederlanders samen.
Belastingssysteem
Het belastingsysteem werkt verdere ongelijkheid in de hand, zowel hier, maar ook in andere landen. Nederland speelt een belangrijke rol bij internationale belastingconstructies, waarmee bedrijven massaal belasting ontwijken en ontwikkelingslanden lopen miljarden aan inkomsten mislopen. Oxfam Novib roept de Nederlandse regering op bij de aanstaande herziening van het belastingsysteem internationale lessen over ongelijkheid ter harte te nemen.
Farah Karimi, algemeen directeur van Oxfam Novib: "Nederland is geen nivelleringsparadijs, zoals velen denken. We zijn in een waanzinnige ratrace terecht gekomen waarin vermogen veel meer winst oplevert dan inkomen uit werk. Internationale bedrijven en de rijke elite halen alles uit de kast om belasting te ontduiken dan wel te ontwijken. De rekening komt terecht bij de armsten in Nederland en ontwikkelingslanden. We moeten de moed hebben om dit perverse stelsel aan te pakken en een systeem te maken waarin iedereen profiteert van economische groei."
Meer ongelijkheid
Ondanks de financiële crisis is de afgelopen jaren de ongelijkheid in Nederland, net als elders in de wereld, verder gegroeid. De rijkste een procent Nederlanders bezat voor de crisis een vijfde van het totale vermogen. Na de crisis is dat gegroeid tot bijna een kwart, exclusief in buitenland ondergebrachte vermogens. Ook de inkomens groeiden tijdens de crisis verder uit elkaar. Het inkomen van de rijkste Quote 500 steeg zes procent, terwijl uitkeringen werden verlaagd.
"De aanpak van de financiële crisis heeft rijk en arm nog verder uit elkaar gedreven," zegt Karimi. "En onder de kabinetten Rutte is onze internationale solidariteit uitgehold door de helft van de uitgaven voor ontwikkelingssamenwerking weg te snijden onder het mom van crisisbestrijding. Het is onverteerbaar dat een elite de winst van de crisis opstrijkt, die wordt opgebracht door de allerarmsten."
Andere kijk op belastingen
Voor een omslag is een andere kijk nodig op het belastingsysteem. Belasting op vermogen en bedrijfswinsten gaat al decennialang steeds verder omlaag, waardoor vermogensvorming wordt aangewakkerd. Inkomen uit arbeid wordt juist relatief zwaar belast. Oxfam Novib berekende dat arme landen door constructies via Nederland jaarlijks minstens 460 miljoen mislopen. Wereldwijd zou het om minstens 75 miljard euro gaan.
Concrete maatregelen
Oxfam Novib roept op het tegengaan van ongelijkheid centraal te stellen bij de belastingstelsel herziening en een eerlijke afdracht van belastingen als norm te hanteren. De Nederlandse regering moet bij de aanstaande herziening van het belastingstelsel de internationale inzichten in ongelijkheid leidend maken. Concrete maatregelen die Oxfam Novib aanbeveelt:
- Een rechtvaardiger internationaal belastingsysteem. Progressieve heffing, waarbij iedereen naar draagkracht bijdraagt.
- Zwaarder belasten van vermogen en bedrijfswinsten. Niet-uitgekeerde winsten van grootaandeelhouders belasten, progressieve belasting op vermogensinkomsten (box3) en inperken vrijstelling bij vererving van een onderneming.
- Internationale heffing op financiële transacties, vooral gericht op het ontregelende flitskapitaal.
- Actief tegengaan van belastingontduiking en indammen belastingontwijking
