27 april 2012 -
Het toezicht op maatschappelijke ondernemingen - waaronder ziekenhuizen, woningcorporaties en onderwijsinstellingen - schiet tekort. Raden van toezicht zouden verantwoording moeten afleggen aan de samenleving en hiervoor zijn maatschappelijke raden noodzakelijk. Dat stelt prof. dr. Theo Camps in zijn lezing over leiderschap in maatschappelijke ondernemingen tijdens een symposium ter gelegenheid van 25 jaar executive search door Vanderkruijs.
Uit een inventarisatie van Berenschot blijkt dat er in Nederland naar schatting 10.000 maatschappelijke ondernemingen zijn, met circa 20.000 bestuurders, 70.000 toezichthouders en een miljoen werknemers. Camps, bestuursvoorzitter van Berenschot en hoogleraar aan de TiasNimbas Business School in Tilburg, betoogde dat het gaat om een grote, gevarieerde sector. "Maatschappelijke ondernemingen vergen een bijzonder soort leiderschap vanwege de complexe omgeving van overheid, samenleving en markt en de verschillende belangen en stakeholders daarin."
Verantwoording
De bestuurder legt verantwoording af aan de toezichthouders. Maar de vraag is aan wie de raad van toezicht verantwoording aflegt. Op dat vlak concludeert Camps dat er bij maatschappelijke ondernemingen een gat bestaat. Hij bepleit de instelling van maatschappelijke raden met daarin vertegenwoordigers uit de samenleving, cliënten/patiënten, ledenraden en verenigingen. "Professionals uit het veld die de dialoog aangaan met de raad van toezicht en deze decharge verlenen. Voor raden van toezicht is de samenleving de hoogste instantie."
In geval van incidenten, die volgens Camps qua aantal overigens verwaarloosbaar zijn, moet er een eind komen aan het eenvormigheidsdenken. "De ene keer is een private ondernemende oplossing het beste, de andere keer een maatschappelijk curator of een politiek-bestuurlijke interventie. En ook de sector zelf heeft hierin een verantwoordelijkheid."
