29 oktober 2015 -
"Een wake up-call voor het Nederlandse voetbal," noemde Toon Gerbrands de uitschakeling van Oranje voor het EK van 2016 in Frankrijk
De algemeen directeur van PSV pleit in een interview met Voetbal International voor een technisch directeur bij de KNVB, 'een voetbaldeskundige die de lijnen gaat uitzetten'. Jan-Willem de Koster, Business Development Manager bij SAP Nederland, vindt dit advies niet alleen leerzaam voor de KNVB, maar ook voor iedere manager in het bedrijfsleven.
Verstand van voetbal
Gerard Marsman, directeur van de belangenvereniging Coaches Betaald Voetbal wil een technisch directeur ; met verstand van voetbal’ in de Zeister bossen. Is verstand van voetbal de enige kwalificatie waaraan zo’n technisch directeur moet voldoen? Gerbrands zegt ook: "Er moet wat veranderen, je moet vernieuwen. Je moet kijken welke trends er gaande zijn."
Wat betreft De Koster is dat precies waar Gerbrands de vinger op de zere plek legt. "Een technisch directeur moet tegenwoordig verstand van IT hebben. Waarom? Omdat sport enorme vorderingen maakt dankzij onder meer het analyseren van big data. Hetzelfde zien we in het bedrijfsleven gebeuren. Op het moment dat een bedrijf niet mee gaat met de nieuwe ontwikkelingen, dan heeft dat veelal desastreuze gevolgen. Kijk maar naar de penibele situatie van bedrijven zoals Hallfords en Blokker."
1966
De Duitse voetbaljournalist Christoph Biermann schreef in 2009 het boek Die Fussbal-Matrix over de digitale revolutie. Deze digitalisering heeft een belangrijke bijdrage geleverd bij het binnenhalen van de wereldtitel door Duitsland in 2014. Biermann constateert dat er op het WK in 1966 nog landen waren die het zich permitteerden om in de wedstrijdvoorbereiding in het geheel geen acht te slaan op de speelwijze van hun tegenstanders.
Uit een FIFA-onderzoek onder de deelnemers aan het WK van 1966 bleek dat de meeste landen destijds vooral krantenverslagen gebruikten voor hun technische analyse van de tegenstander. "Als tegenwoordig een coach als voorbereiding op een wedstrijd slechts in de krant zou hebben gelezen over de tegenstander, zou hij waarschijnlijk op staande voet worden ontslagen," schrijft Biermann.
Videorecorder
De voetbalwereld stond na 1966 niet stil. Het scouten van tegenstanders en het maken van video-analyses werd vanaf de jaren ’70 steeds belangrijker. Er werd continu vernieuwd en veranderd. Coaches die in 1966 "verstand hadden van voetbal" moesten in de decennia daarna op zijn minst een videorecorder kunnen bedienen om op het hoogste niveau mee te blijven doen. En de techniek stond niet stil.
Tegenwoordig is het kunnen bedienen van een videorecorder naast ‘verstand van voetbal’ al lang niet meer toereikend, en niet alleen omdat de videorecorder technisch achterhaald is. Speelsystemen worden tegenwoordig geanalyseerd aan de hand van big data.
Ongevaarlijk balbezit
"Dankzij big data zie je soms dingen die je met het blote oog niet ziet," zegt De Koster. "Bovendien kun je er soms misconcepties mee logenstraffen." Nederlandse voetballers en voetbaltrainers wijzen bij een nederlaag graag op cijfers om te laten zien dat de nederlaag eigenlijk onverdiend was. Balbezit is daarbij vaak het doorslaggevende argument. Wedstrijden worden echter niet gewonnen op balbezit.
Michiel de Hoog schreef op De Correspondent samen met data-analist Sander IJtsma (@11tegen11) onlangs een artikel over de teloorgang van het Nederlandse voetbal. Zij concluderen dat Nederlandse ploegen veel op balbezit spelen, maar dat dit balbezit ongevaarlijk is omdat het vooral op de eigenhelft gebeurt.
Meegaan met de nieuwste trends
Een ploeg die meer balbezit heeft, is niet per se beter of gevaarlijker. Veel belangrijker is het om de bal in bezit te hebben op een plek waar je werkelijk gevaar kunt stichten. Een dergelijke analyse kun je niet trekken zonder verstand te hebben van voetbal, maar in 1966 was een dergelijke analyse onmogelijk geweest. De Koster trekt hiermee de parallel naar het bedrijfsleven. "De gevestigde orde wordt aan alle kanten ingehaald door kleinere bedrijven, die dankzij technologie veel beter kunnen inspelen op de behoeften van de consument."
Zelfs in de jaren ’90 beschikten we nog niet over de technische mogelijkheden om het spel zo grondig te analyseren. Zoals we ons nu niet meer kunnen voorstellen hoe een coach zich op een wedstrijd voorbereidt zonder televisiebeelden van de tegenstander, zo kunnen we ons over tien jaar niet meer voorstellen dat een coach zich op een wedstrijd voorbereidt zonder een grondige data-analyse van de tegenstander. "En dat geldt minstens zozeer voor managers binnen het bedrijfsleven," aldus De Koster.
De technisch directeur in Zeist, waar Gerbrands en Marsman voor pleiten, moet dus niet alleen verstand hebben van voetbal en videobeelden kunnen analyseren. Om echt mee te gaan met de nieuwste trends, moet de technisch directeur verstand hebben van IT. Want technologische kennis biedt een enorme voorsprong op de tegenpartij.
Volgens De Koster geldt dit principe ook voor iedere manager: "In het voetbal is big data onmisbaar om het spel te kunnen interpreteren en analyseren. Net zoals iedere manager in het bedrijfsleven moet weten hoe hij met big data concurrentievoordelen kan behalen. Een statisticus hoeft hij niet te zijn. Hij moet wel weten wat er technisch mogelijk is en welke vragen hij aan de statistici moet stellen."
