8 september 2014 -
Dertien vooraanstaande trendwatchers spreken dinsdag 9 september voor de vijfde keer de TrendRede uit. De centrale vraag dit jaar is of de vernieuwers in de Nederlandse samenleving inmiddels genoeg kritische massa hebben om door te breken.
Wordt de basis van een andere samenleving al zichtbaar? De belangrijkste trends voor 2015 worden onderverdeeld in drie categorieën: ondertussenheid, de beketenisrevolutie en de orkestratie van het ongemiddelde.
Ondertussenheid: 'Leve de systeemprikkers'
We zitten in een fase tussen een achterhaald systeem richting het noodzakelijke nieuwe; het oude kwijnt langzaam weg terwijl het nieuwe nog niet op volle sterkte is. Overal prikken pioniers oude systemen lek (Uber, Piketty, etc). Nieuwe principes worden nu nog wel vaak gefinancierd door het oude systeem. Neem platformen als AirBnB en Thuisafgehaald; hun businessmodel is onderdeel van de nieuwe werkelijkheid, maar zijn nog traditioneel gefinancierd en hebben aandeelhouders die zich richten op het dividend, niet op het nut voor de gebruikers. Het aantal deelnemers maakt het platform tot een succes, maar in de uiteindelijke winstdeling bij een beursgang doen de gebruikers niet mee, zoals we zagen bij Facebook.
De platformen van een nieuwe tijd hebben een coöperatieve opzet. Er ontstaan DAO’s: gedecentraliseerde anonieme organisaties, waarbij geld en sociaal kapitaal in balans worden gehouden.
Betekenisrevolutie: 'Rijkdom is niet geld verzamelen, maar talent verwerkelijken'
Volgens de TrendRede wordt 2015 het jaar van de wederopbouw van betekenis.
In het onderwijs uit de betekenisrevolutie zich in de weerzin tegen het ‘toetsisme’; waarom laten we VMBO-leerlingen theorie stampen die ze niet opslaan terwijl ze hun vaardigheden kunnen etaleren in een ambachtelijk beroep? En waarom zouden hoogbegaafde kinderen die vastlopen op school zich niet buiten het systeem mogen ontwikkelen? Wat is belangrijker: het verwezenlijken van het unieke talent of het halen van een dwingend curriculum?
Orkestratie van het ongemiddelde: 'Echt niemand is nog gemiddeld'
Niemand voelt zich nog gemiddeld – we koesteren het unieke in onszelf – en dus past standaardisering, die een beperking van onze eigenheid inhoudt, ons steeds minder. We profileren ons digitaal en pronken met onze massa's 'likes' en 'friends'. We zijn uniek en etaleren dat, we delen en sharen.
Ondertussen verzamelen algoritmes steeds meer data over ons gedrag en daardoor weten ze meer over ons dan wij zelf. Met hun kennis verbeteren ze ons leven en dus leveren we graag persoonlijke data in ruil voor toegang tot een leuke app. Ergens in die persoonlijke datastroom vol recensies, foto’s en behoeften verbergen zich echter medeluisteraars. Onze werkgever, een winkelketen, de verzekeraar. Er komt een tijd dat de verzekerde die zijn gezondheidsapp uitzet, aangeklaagd wordt wegens dataverduistering.
Er is een opkomst te zien van ketenkrakers, die zich steeds meer verzetten tegen de standaarden van gisteren. Zwermen van gelijkgestemde individuen prikken net zo lang in de keten van besluitvorming die hun belangen schaadt tot die bezwijkt – denk aan de recente protesten tegen pensioenfonds ABP of de overname van NRC Handelsblad.
Ik hoop dat pensioen verandert. We betalen miljoenen voor mensen die het niet nodig hebben, terwijl een jonge weduwnaar met kleine kinderen niets krijgt. Kunnen kiezen voor moderne zorg vind ik ook belangrijk. Die is nu vooral georganiseerd rond schoonmaken en ziekte. Het eerste is steeds minder belangrijk geworden, het tweede niet leuk. Ik hoop dat we straks gaan kiezen voor personal assistenten. Mensen die helpen bij schulden, de tuin, koken, computerproblemen, klusjes en ook nog humor hebben, weten waarom gezelligheid zo belangrijk is.
