Denkhoeden bevorderen denkproces tijdens brainstormsessies
4 mei 2012 -
Meestal worden de Zes Denkhoeden, die de Britse psycholoog Edward de Bono bedacht, gebruikt tijdens rollenspellen. Kort geleden experimenteerde Carla van den Bos van Vergaderen doe je zo! ermee in de uitwerkfase van een brainstormsessie. Het werkte verrassend goed.
In de Nederlands Wikipedia staat over de Zes Denkhoeden: 'Het denkproces wordt geanalyseerd, afgebroken en opgesplitst in verschillende denkrollen, die door denkhoeden worden voorgesteld.' Deze techniek kan ook in een vergadering gebruikt worden. Elke deelnemer speelt dan de rol die bij de denkhoed hoort:
- De blauwe hoed: de voorzitter.
- De witte denkhoed: maagdelijk wit denken, in de vorm van feiten,
cijfers en informatie.
- De rode denkhoed: een 'rood waas' voor de ogen, in de vorm van emoties en gevoelsoordelen, alsmede vermoedens en ingevingen (intuïtie).
- De zwarte denkhoed: de 'advocaat van de duivel', negatieve beoordeling; waarom iets 'niet' zal functioneren.
- De gele denkhoed: zonneschijn, helderheid en optimisme: positieve beoordeling, constructieve bijdragen, opsporen van kansen (opportunisme).
- De groene denkhoed: vruchtbaarheid: creativiteit, zaden die ontkiemen en tot wasdom komen, beweging, provocatie.
- De blauwe denkhoed: afstandelijkheid en controle: de dirigent van het denken, denken over denken. '
Het brainstormproces
Het brainstormproces bestaat uit het zo precies mogelijk omschrijven van het onderwerp: – het verzinnen van ideeën, zonder daarbij te denken aan kritiek, toepasbaarheid, onmogelijkheden en dergelijk;
– het ordenen van de ideeën. Vergelijkbare ideeën worden bij elkaar gezet en als één idee uitgewerkt;
– het kiezen van één of meerdere ideeën om uit te werken;
– het uitwerken van de ideeën. Pas nu wordt gekeken naar toepasbaarheid, de randvoorwaarden, de positieve en negatieve gevolgen.
De Denkhoeden in de uitwerkfase Door in de uitwerkfase van een brainstorm te werken met de Denkhoeden krijgt de groep heel snel alle kritiek en alle voor- en nadelen van het idee bij elkaar. Iedereen zet alle gekleurde hoeden op en leeft zich in op dat aspect van het denkproces. De deelnemers schrijven op aparte post-its alles wat bij hen op komt als ze een denkhoed op
hebben. Het wisselen van de hoeden gebeurt snel, zodat het denkproces niet stil valt.
Extra en snelle brainstormronde
Het werken in deze fase met de Denkhoeden zorgt voor een extra brainstormronde over de gekozen ideeën, nu echter op het niveau van toepasbaarheid. Omdat iedereen elke hoed op heeft gehad ziet niemand alleen de negatieve of positieve gevolgen.
Positieve sfeer
De verschillende post-its kunnen bij elkaar gebracht worden en gebruikt bij de verdere uitwerking van de gekozen ideeën. Door deze methode te gebruiken aan het begin van de uitwerkfase gaat het kritiek leveren heel snel. Een ander voordeel is dat iedereen in een heel positieve en vrolijke stemming begint met concrete plannen te maken voor de gekozen ideeën. Een aanrader dus!