Er is veel mis met de politieke agendasetting. De onderwerpen waarover gediscussieerd worden, lijken niet altijd even relevant of van algemeen belang. De media doet daar volop aan mee. Actuele triviale onderwerpen worden uitvergroot en de vorm lijkt belangrijker dan de inhoud. Een onderwerp waar onvoldoende aandacht aan wordt gegeven is de kenniseconomie. De vraag is of kennis in Nederland wel (goed) benut wordt.
Benutten en faciliteren van kennis
Het lukt ons niet om de bestaande kennis van mensen optimaal in te zetten. In plaats daarvan neigen de politiek en het bedrijfsleven naar ambitieuze oplossingen. Bijvoorbeeld door hoogopgeleiden en kennis uit het buitenland te halen. Er wordt ook veel geld beschikbaar gesteld voor de kenniseconomie, innovatie, werkgelegenheid, opleidingstrajecten en zo meer. Wat is het resultaat?
Ondertussen wordt verzuimd om beschikbare kennis in Nederland effectief te benutten en te faciliteren. We laten hier kansen liggen.
Ontsporing en trends bij hoogopgeleiden
We lijken wel ontspoord met z’n allen. We hebben het over het falen van de kenniseconomie in Nederland. Ondertussen zie ik om mij heen al jaren hoogopgeleide mensen, met veel kennis, ervaring en goede wil, die niet aan de slag kunnen. Zelfs nu het met de werkgelegenheid goed gaat. Deze mensen kunnen hun kennis, ervaring en talenten niet kwijt, raken gedemotiveerd en presteren onder hun niveau. Soms geven ze het helemaal op en blijven (bewust) thuis om te zorgen voor de kinderen. Of ze werken mee aan de carrière van hun partner. Ze hebben het gevoel geen bijdrage te kunnen leveren of waarde te kunnen toevoegen aan de samenleving.Ik noem twee trends uit mijn directe omgeving: hoogopgeleiden die vertrekken naar het buitenland en hoogopgeleiden die niet aan de slag kunnen.
Gefrustreerde hoogopleiden vertrekken
De afgelopen drie jaar maak ik mee dat vrienden en kennissen vertrekken of plannen hebben dat te doen. De reden? Ze vinden Nederland niet meer een ‘leuk’ land om in te wonen en te werken. Sociaal-maatschappelijk niet, economisch niet. Ze zoeken hun heil elders en zetten hun kennis en vaardigheden dan elders in.
Velen die vertrekken zijn goed opgeleid of ervaren in hun vakgebied. Ik heb het niet over allochtone Nederlanders, al is daar ook een trend te zien. Ik heb het specifiek over mensen die hier geboren en getogen zijn, autochtonen, in de leeftijdsgroep van 45 jaar. Ze zijn creatief (denkend), innovatief, sociaal en ondernemend. Maar ze kunnen hun ei niet kwijt. Het interessante is, dat een aantal van deze mensen vanuit het buitenland alsnog aan de slag gaat in Nederland. Op projectbasis wel te verstaan en als zelfstandig ondernemer/ freelancer. Ze wonen leuk en werken hier hard. De reiskosten en onkosten zijn aftrekposten. Over de bijdrage van deze groep aan de kenniseconomie in Nederland, kun je discussiëren. Ze lijken in veel gevallen wel beter af te zijn.
Verborgen kennis
In mijn zakelijke omgeving heb ik ook met individuen en ondernemers te maken die graag een (andere) baan of meer werk willen, maar die niet vinden. Jong en oud. Deze doelgroep is niet zichtbaar of wordt niet ‘gevonden’. Deze mensen voegen (bewust of onbewust) geen waarde meer toe. Niet aan zichzelf en niet aan de economie. Ze raken steeds verder af van het arbeidsproces en zijn minder betrokken bij maatschappelijke processen. Sommigen kiezen dan voor hun privé-leven of zetten zich onder hun kunnen neer. Hun kennis blijft verborgen. Deze verborgen kennis stagneert de kenniseconomie onnodig.
Typering van de hoogopgeleiden
Er is een grote groep hoopopgeleiden waar ik me helemaal geen zorgen over maak. Dat zijn de mensen die kansen opzoeken en benutten. Goed zijn in zelfmarketing, netwerken en daarbij vaak ook nog ‘geluk’ hebben. Succes trekt succes aan, hen wordt veel gegund en ze maken vaak ook deel uit van een ‘old-boys-netwerk’. Vaak voegen ze waarde toe aan de economie en aan anderen.
De groep waar ik het over heb, zijn te typeren als introvert. Ze kunnen zichzelf niet zo goed ‘vermarketen’ en raken tussen wal en schip.
Mensen die verschil maken passen niet in het stamien
Onder de doelgroep die niet echt mee kan doen, zitten veel ‘creatieven’ en ‘innovatieven’. Ik heb het onder andere over mediapsychologen, planeconomen, managers, ondernemers, kunstenaars, filmmakers, bouwkundigen en mensen met multidisciplinaire talenten. Mannen en vrouwen, jong en oud. Het zijn mensen die vaak voorlopen op de massa, maar hun visie en ideeën niet aan de man of vrouw kunnen brengen. Ze boeken geen successen, want hun visie past (nog) niet in de tijd en in de bestaande waarden en normen en..regelgeving.
Mensen die een verschil kunnen maken en niet helemaal passen in het ‘stramien’ van de huidige arbeidsmarkt. In deze mensen zouden we ook moeten investeren.
Onbenut talent is kostenpost
De groep waar de verborgen kennis aanwezig is, breekt op eigen kracht niet door. Maar juist deze mensen kunnen zorgen dat Nederland -het bedrijfsleven en de maatschappij- innovatiever en productiever wordt. Hoewel hun beperktheid ligt in het op waarde schatten van zichzelf, zijn ze in mijn ervaring onbeperkt in ideeën, visie, invalshoeken en goede wil. Ze missen de juiste randvoorwaarden om hun talenten te tonen en te benutten. En Nederland lijkt niet innovatief genoeg om dat te veranderen. Het begint met het erkennen dat verborgen kennis bestaat. Het vraagt behalve het scheppen van randvoorwaarden, ook het op gang brengen van een proces van sociale innovatie. Want ik denk dat de genoemde groep niet alleen hun verborgen kennis zichtbaar wil maken en herkend en erkend wil worden, maar ook behoefte heeft aan sociale innovatie in de maatschappij en het bedrijfsleven.
Dat talent onbenut blijft, is een (bedrijfs)economische en maatschappelijke kostenpost.
Het beperkt denken over innovatie
Met alleen praten over hoopopgeleiden, de werkgelegenheid, kenniseconomie en stimuleren van ondernemerschap komen we er niet. Met alleen maar geld beschikbaar stellen ook niet. Het lijkt me verstandiger om effectiever te werken aan de kenniseconome. Dat komt in dit geval neer op het managen en aansturen van de talenten van een doelgroep die verschil kan maken en waarde kan toevoegen aan de kenniseconomie.
Er is geld beschikbaar voor hele innovatieve ideeën. Maar dat is mijn inziens beperkt tot technische innovatie en daarom denk ik dat het ‘imago’ van het begrip innovatie verbeterd mag worden. Het begrip innovatie mag toegankelijker, ruimer en integraler benaderd worden. Dat geldt ook voor het begrip kenniseconomie.
Innovatievere processen
Met de uitzendbureaus, de werving & selectiebureaus en de headhunters gaat het paradoxaal genoeg heel goed. Voor velen de graadmeter dat de economie aantrekt. Via de huidige search- en matchsystemen van de genoemde bureaus zullen we de verborgen kennis niet kunnen ontginnen en benutten. Diegenen met verborgen kennis komen eerder slechter en moedelozer van deze bureaus vandaan, dan dat ze er naar toe gaan. Ook hier zie ik een gebrek aan innovatie en dat is jammer.
Deze bureaus kunnen bijdragen aan de oplossing van het ontginnen van kennis. Ze kunnen verborgen kennis beter in kaart brengen en betere randvoorwaarden scheppen om talent in goede banen te leiden. Het probleem is dat hun belang elders ligt. De verantwoordelijkheid zou toch meer bij de overheid moeten liggen.
Om op lange termijn bij te dragen aan de kenniseconomie hebben we belang bij innovatievere processen. De pleit is dat er actiever gezocht kan worden naar verborgen talent, maar ook dat er actievere trajecten bedacht kunnen worden om tegemoet te komen aan de behoeften van diegenen met verborgen kennis en talenten.
Het bedrijfsleven
In mijn ogen moeten we stoppen met het aanmodderen en op de lange termijn gaan denken waar het gaat om de kenniseconomie, innovatie, hoogopgeleiden en verborgen kennis. Als de politiek niet de randvoorwaarden kan scheppen, dan denk ik dat het bedrijfsleven een rol moet gaan spelen. Er kunnen kleine stappen worden genomen , door te beginnen bij het werving & selectiebeleid, maar ook door adequater om te gaan met de doorstroming van medewerkers en talenten. Het begint met innovatiever denken en handelen, op meer fronten dan tot dusverre gebeurt. Het gaat uiteindelijk om grote belangen. Bijvoorbeeld om het wel of niet meedoen als (kennis)economische macht.
Tot slot
De arbeidsmarkt van morgen Het toeval wil dat ik vandaag naar een congres ga over ‘De arbeidsmarkt van morgen’. Het congres is georganiseerd door de Raad voor Werk en Inkomen, met bijdragen uit het bedrijfsleven, een vakbond, het MKB, de politiek en een uitzendbureau. Ik ga hoopvol naar het congres.
Mevrouw Kalijan heeft helemaal gelijk. Als coach van o.a. hoogbegaafden en andere buitenbeentjes kom ik veel getalenteerde mensen tegen, die uitstekend geschikt zijn voor innovatie. Maar omdat ze kennelijk té innovatief zijn en teveel out of the box denken, worden ze niet begrepen, niet benut en soms zelfs ronduit weggelachen. Waarom gooien we zoveel talent weg? Waarom doen we zo negatief over hoge intelligentie? Waarom gebruiken we hen niet zo goed mogelijk, terwijl we de regie gewoon in eigen hand houden?
N. Dragt
|
|
16
-
11
-
2006
|
13
:
39
uur
Ik vind dat mw. Kalijan hier een belangrijk punt neerzet.
Ik ben het helemaal met haar eens, dat we in Nederland veel kansen laten liggen als het gaat om kennis toepassing en innovatief gebruik van kennis.
En dat ze vindt dat de overheid daar een hoofdrol in moet spelen, geef ik haar ook gelijk.
Ons enige probleem is, dat de overheid niet bestaat. Ze doet zich misschien voor als een eenheid, maar op het moment dat ze op moet treden als eenheid, zie je opeens een gevecht ontstaan om wie met de eer mag gaan strijken. En misschien is dat wel precies wat Nederland typeert en waarom managen van kennis zo moeilijk is. En misschien is dat ook wel wat veel introverte kennisbezitters tegenstaat aan Nederland. Het gaat uiteindelijk niet om gezamelijk komen tot een voor iedereen voordelige situatie. Het gaat er om anderen voor je karretje te spannen en zelf weg te komen met de winst. Je zou Nederland gepoliticusseerd (we willen allemaal scoren met onze ideeën, zodat er iedere vier jaar op ons gestemd zal worden.) kunnen noemen.
heer F Schophuizen
|
|
16
-
11
-
2006
|
21
:
50
uur
In dit artikel wordt een nogal somber beeld geschapen. En dat is jammer, want het is helemaal niet somber gesteld met die zogenaamde "verborgen" kennis.
Je ziet bijvoorbeeld in de regio Eindhoven een enorme behoefte aan hooggekwalificeerde techische mensen. Een bedrijf als ASML bijvoorbeeld trekt nog steeds honderden technische mensen aan. En zo zijn er vele andere bedrijven in Nederland. Zij weten de mensen met kennis wel te vinden, en mensen met kennis weten die bedrijven wel te vinden!
Het probleem is dat onze economie denkt in "geld". Groei, omzet, geld verdienen, rendementen, winsten zijn het credo. Mensen met geld hebben veel meer aanzien dan mensen met kennis!
Kennis-georienteerde mensen weten namelijk hoe ze aan (meer) kennis moeten komen, terwijl geld-georienteerde mensen weten hoe ze aan (meer) geld kunnen komen. Willen we in onze geld-economie een kennis-economie opbouwen, dan moeten we zorgen dat of kennis belangrijker wordt dan geld (wat een utopie is, denk ik) of we moeten kennis beter betalen.
Nu kun je denken dat die kennis-georienteere bedrijven dan maar meer moeten gaan betalen aan hun werknemers. Maar die hogere kosten leiden tot een verslechtering van de concurrentie positie - de economische (geld) positie.
Goedkoper onderwijs werkt maar gedeeltelijk. Na 5 jaar studeren ga je toch zo'n 40 jaar carriere tegemoet, en als geld-banen meer opleveren dan kennis-banen dan kiest een deel toch voor het geld, waardoor de maatschappelijke investering in de opleiding maar gedeeltelijk oplevert.
Veel beter werkt het om kennis-banen economisch veel aantrekkelijker te maken: lagere belastingen en sociale verzekeringspremies. Dan willen ook de mensen met "verborgen kennis" wel uit hun schulp kruipen! En wie betaalt dat? De geld-georienteerd mensen natuurlijk, want die zijn er bij uitstek goed in om geld te maken.
Als kennis-banen economisch aantrekkelijker worden, dan kiezen meer mensen er voor. Ook zullen ze gemakkelijker een lening afsluiten om de opleiding te kunnen betalen, want dat kunnen ze later toch wel terugbetalen. En dat betekent dat de overheid niet meer geld in onderwijs hoeft te steken.
En tenslotte, op deze manier hebben we ook minder te vrezen van lage-loon landen, want die concurreren op geld en niet op kennis. Sterker nog, we zullen zelfs nog meer werk aan die landen willen uitbesteden omdat we met onze kennis meer en sneller produkten en technologie ontwikkelen.
N. Dragt
|
|
17
-
11
-
2006
|
08
:
49
uur
Ik ben het voor een deel met dhr. Schophuizen eens, de economie draait om geld. Maar de geldmakers zijn ook kenniswerkers, alleen is hun kennis georganiseerd rond geld en hoe je van minder meer maakt.
Het probleem met de meeste kenniswerkers die zich richten op geld is dat ze alles zien als een middel om meer geld te maken. Helaas verliezen ze daardoor vaak de toekomst uit het oog en dat is nog altijd de echte reden waarom je geld wilt vermeerderen. Je wilt met je geld namelijk in de toekomst meer kunnen doen, niet alleen maar meer geld hebben.
En dat kennis intensieve bedrijven, die veel geld nodig hebben om veel geld te maken, makkelijk kenniswerkers vinden heeft waarschijnlijk meer te maken met het feit dat het kenniswerkers zijn, die aan de top staan en niet geldmakers. In omgevingen waar geldmakers aan de top staan zie je dan ook een voortdurende afbraak van kenniswerk, zodra dit buiten de deur goedkoper verricht kan worden. Wat dat betreft is outsourcen van kennis de normaalste zaak in het Nederlandse bedrijfsleven. Niet voor niets dat Nederland de grootste dichtheid aan adviesbureaus heeft.
Wat dus vooral belangrijk is, is dat geldmakers gaan begrijpen dat je met kenniswerkers je toekomstige inkomsten kunt veiligstellen en vergroten. Het wordt dus eigenlijk tijd, dat geldmakers gaan samenwerken met kenniswerkers.
Hans
|
|
28
-
11
-
2006
|
07
:
48
uur
Dit artikel is erg herkenbaar. De herkenning vindt ik o.a. in: "Ze boeken geen successen, want hun visie past (nog) niet in de tijd en in de bestaande waarden en normen en..regelgeving."
Het resultaat is niets dan conflicten, afwijzing en laat maar zitten. Echter innovatie e.d. zijn vermoedelijk karakter eigenschappen die zich niet zomaar laten omvormen naar de grijze middenmoot (waar de beheersbaarheid overigens hoog is !?).
Vroeger heb ik een (loesje poster) tekst gezien die praktisch nog het best bruikbaar is (doch soms ook erg frustrerend):
"Als ik een aanval van werklust krijg ga ik stil in een hoekje zitten wachten tot het overgaat".
Het is een overlevings tactiek voor talent.
Hanneke Ackermann
|
|
27
-
11
-
2006
|
09
:
57
uur
Ik ben het helemaal eens met het artikel. Ik werk in bedrijf gerelateerd aan het onderwijs. Daar is hetgeen mw. Kalijan signaleert nog veel sterker aanwezig. Kennis blijft vaak besloten in de klaslokalen. Een houding van kennis delen en slim bestaande kennis gebruiken is bij velen nog onbekend. Vaak is er sprake van het wiel opnieuw uitvinden en het 'not invented here syndroom' is springlevend. De overheid heeft hier wel wat stappen gezet, onder andere door het subsidiëren van de Kennisrotonde, een programma dat slim gebruik van bestaande kennis en kennis delen in het onderwijs stimuleert.
