In mijn artikel De rol van verwachtingen bij prestaties en beslissingen schreef ik voor het eerst over het bijzondere effect van verwachtingen. Hoe mensen hun omgeving waarnemen en beleven, heeft niet altijd te maken met een onbetwistbare ‘werkelijkheid’. Verwachtingen en veronderstellingen kleuren voortdurend onze perceptie en beïnvloeden de conclusies die we trekken. Als we nieuwe situaties beoordelen, proberen we die steeds te vergelijken met wat we wel kennen. Maar die kennis is niet altijd paraat. We gaan dan niet uit van wat we weten, maar baseren onze keuzes op wat we veronderstellen. En behalve op uzelf kunnen uw verwachtingen ook directe invloed hebben op uw omgeving. Uw verwachtingen kunnen anderen zodanig beïnvloeden dat zij zich aanpassen aan het beeld dat u van hen heeft. In mijn artikel De invloed van verwachtingen schreef ik over dit Pygmalion-effect.
Verwachtingen over ons werk
Hoewel verwachtingen zich in principe alleen in ons hoofd bevinden, is ons gevoel daarbij toch anders. Soms zijn de verwachtingen die we ergens over hebben zo sterk, dat we er van uitgaan dat ze een zekere toekomst voorspellen. Als die toekomst vervolgens anders uitpakt dan we veronderstelden, kan dat gepaard gaan met een ervaring van frustratie en leiden tot verminderde motivatie en loyaliteit. Dat is het gevoel dat vele managers en werknemers op dit moment beleven. Toen zij solliciteerden voor de baan die ze nu uitvoeren, hadden ze daarbij verwachtingen over de inhoud van hun toekomstige werk en de relatie met hun werkgever. Maar de vele interne veranderingen, vanwege crisis en bezuinigingen, hebben ervoor gezorgd dat het beeld van het werk is veranderd. Velen hebben niet meer het gevoel het werk te doen waar ze voor zijn aangenomen, ook al is hun functie op papier helemaal niet veranderd.
