Iedere manager zou zich moeten ontwikkelen tot specialist op het gebied van lichaamstaal! In de Verenigde Staten staat de ontwikkeling van non-verbale aspecten in de communicatie al geruime tijd centraal in diverse trainingen. Vanwege deze succesvolle ontwikkeling volgen veel Europese landen deze trend. Daarom start Frank van Marwijk met ingang van deze week de driedelige minicursus Lichaamstaal voor gevorderden. In deel 1 gaat hij in op het belang van het begrijpen van lichaamstaal. Intuïtief begrijpen we non-verbale communicatie vaak wel. Maar dat is niet genoeg. Want uw effectiviteit neemt toe als u ook in staat bent het bewust waar te nemen.
Iedere manager zou zich moeten ontwikkelen tot specialist op het gebied van lichaamstaal! In de Verenigde Staten staat de ontwikkeling van non-verbale aspecten in de communicatie al geruime tijd centraal in diverse trainingen. Vanwege deze succesvolle ontwikkeling volgen veel Europese landen deze trend.
Weinig aandacht voor lichaamstaal Ook in Nederland worden managers zich er steeds meer van bewust dat de eerste indruk, uitstraling en overtuigingskracht voor het grootste deel bepaald worden door hetgeen we van onszelf laten zien. Toch lijken we vaak niet zo goed raad te weten met de taal die iedereen spreekt. In trainingen en opleidingen wordt er nog maar beperkt aandacht aan besteed. De aandacht is nog steeds vooral gericht op de verbale elementen van de communicatie. Zelden wordt de studie in lichaamstaal genoemd als specialisme of apart vak binnen een opleiding. We doen onze lichaamstaal zwaar te kort; hoe komt dat toch? Hiervoor noem ik de volgende redenen:
1. Het komt ons te dichtbij 2. Het is ons te vaag 3. We denken het wel te weten
1. Het komt ons te dichtbij Als we spreken over verbale communicatie, hebben we het vooral over de manier waarop we de inhoud van onze boodschappen presenteren. Op zich is dat veilig. Lichaamstaal komt veel dichter bij. Door middel van lichaamstaal geven we te kennen hoe we ons voelen en hoe we in relatie staan tot de ander. Het gaat vaak over de essentiële informatie over onszelf die we (liever) niet uitspreken. Lichaamstaal onthult onze verwachtingen, onze vooroordelen, onze verborgen agenda’s en geheimen. We zijn niet altijd wie we zeggen te zijn; we zijn vooral wie we laten zien dat we zijn. Binnen een in-company training kan zoiets leiden tot vervelende confrontaties, die we misschien liever vermijden. Dan maar liever niet zo’n cursus!
2. Het is ons te vaag Lichaamstaal is een vorm van communiceren die niet altijd even grijpbaar is. Je kunt iemand verantwoordelijk stellen voor hetgeen hij gezegd heeft. Iemand aanspreken op zijn lichaamstaal is een stuk lastiger. Soms laat het zich maar moeilijk in woorden uitdrukken wat een ander door middel van zijn lichaamstaal communiceert. In de rechtszaal zal het feit dat iemand op een, naar het gevoel, verkeerd moment glimlachte maar zelden als steekhoudend argument worden aanvaard. Lichaamstaal wordt daarom door sommigen als een zweverige materie en weinig in relatie met het ‘serieuze’ werk gezien.
3. We denken het wel te weten Dit is een derde reden waarom managers soms weinig aandacht aan lichaamstaal geven. Lichaamstaal wordt gezien als een taal die iedereen vanaf de geboorte mee krijgt en die vanzelfsprekend is. Iedereen weet immers dat een opgestoken duim ‘goed!’ betekent. Ook is het ons allemaal volslagen duidelijk dat we door knikken met ons hoofd onze instemming laten blijken. Wat moeten we er dan nog aan leren?
Over lichaamstaal bestaan helaas veel vooroordelen. Er wordt vaak verondersteld dat een bepaalde houding of gebaar een onveranderde betekenis heeft in iedere situatie. Het komt regelmatig voor dat iemand zijn hand naar zijn kin brengt of zijn armen in zijn zij plaatst, en dan aan mij vraagt: ‘wat betekent deze houding?’. Helaas moet ik dan het antwoord vaak schuldig blijven, want in de meeste gevallen betekent zo’n houding pas iets als je deze plaatst in de context. Bij de interpretatie van lichaamstaal dient u altijd rekening te houden met onder andere:
het moment waarop een houdingsverandering plaatsvindt,
wie daarbij aanwezig zijn en wat die personen communiceren,
de bestaande onderlinge relatie tussen deze aanwezigen
het onderwerp van gesprek en wie zich daarover uitspreekt,
de culturele achtergrond van de aanwezigen (ook bedrijfscultuur!)
de ruimtelijke mogelijkheden en beperkingen
de hoeveelheid tijd die beschikbaar is,
de combinatie van lichaamstaal zoals houding én mimiek én intonatie én oogcontact.
Geen woordenboek De interpretatie van lichaamstaal is niet altijd even makkelijk als soms lijkt. U dient rekening te houden met de vele informatie die een bepaald moment u biedt. Hierdoor ontstaat een vocabulaire in lichaamstaal waarvoor een lichaamstaal-woordenboek niet toereikend zou zijn.
Dit wil niet zeggen dat u lichaamstaal niet beter kunt leren waarnemen, uitleggen en gebruiken. U dient de informatie echter vaak anders op te nemen, verwerken en spreken. U moet zich soms meer openstellen voor uw gevoel. De informatie die u dan ontvangt kunt u vaak gevoelsmatig interpreteren en gebruiken zonder deze voorafgaand verstandelijk te beredeneren. Dit blindelings vertrouwen op de informatie die u onderbewust interpreteert uit de lichaamstaal van anderen, wordt vaak intuïtie genoemd. Onbewuste interpretatie van lichaamstaal vergroot dus uw intuïtie, maar u kunt uw effectiviteit zeker nog vergroten als het u lukt om u ook meer bewust te worden van hetgeen non-verbaal wordt gecommuniceerd.
Vervolg van deze minicursus: In het tweede deel van deze minicursus lichaamstaal voor gevorderden wordt aandacht besteed aan de subtiele aspecten van de non-verbale taal. Lichaamstaal is meer dan het vaak op het eerste oog lijkt. Soms worden subtiele boodschappen gegeven of juist verhult. Als manager dient u deze tekens te herkennen. U leert inzicht te krijgen in de microsignalen en lichaamstekens te combineren. Hierdoor ontdekt u dat niet alles altijd is zoals het op het eerste oog lijkt.
