29 januari 2018 -
Pesten op kantoor. Het gebeurt, en de gevolgen zijn zwaarwegend. Uit onderzoek van Viking (uitgezet door IPSOS) blijkt echter dat bedrijven te vaak weinig tot geen aandacht aan dit probleem besteden.
Van de respondenten gaf een derde namelijk aan dat hun werkgever geen enkele maatregel heeft getroffen om pesten op kantoor bespreekbaar te maken.
Veelvoorkomend probleem
Dit terwijl pestgedrag op het werk overal voor kan komen. Een op de tien werknemers is slachtoffer van pesten of hij nou vanaf de fabrieksvloer, of vanuit een bureaustoel zijn werk doet. Zo liet het onderzoek zien dat de achttien-34-jarigen vrijwel even vaak aangeven gepest te worden (negen procent) als 50-plussers (twaalf procent), en zijn ook de verschillen tussen lager-opgeleiden (twaalf procent) en hoger-opgeleiden (tien procent) en mannen (tien procent) en vrouwen (elf procent) miniem.
"Op kantoor werken ‘professionals’ en bedrijven vinden het moeilijk om onder ogen te zien dat hun professionele medewerkers elkaar zouden kunnen pesten," zegt Laura Willemse van Pesten op de Werkvloer. "Werkstress is bijvoorbeeld ook een probleem dat op kantoren voorkomt, maar daar wordt gemakkelijker over gepraat. Hard werken is namelijk een goede intentie. Pesten daarentegen wordt geassocieerd met kinderlijk gedrag."
Sociaal probleem
Maar wat is pesten op kantoor nu eigenlijk? Fysiek geweld kan een vorm van pesten zijn, maar pestgedrag neemt ook subtielere vormen aan zoals roddelen, buitensluiten, intimideren en negeren. Het grootste verschil tussen pesten en plagen is dan ook niet de vorm, maar de regelmaat waarmee het gebeurt. Bij plagen is iedereen namelijk wel eens aan de beurt. Het gaat om een geintje hier of daar. Bij pesten is het echter structureel dezelfde persoon die het te vergelden krijgt.
Pesten op het werk is een ander probleem dan bijvoorbeeld seksuele intimidatie dat zich tussen twee individuen afspeelt. Pesten is namelijk een groepsproces. Patricia Bolwerk van de Stichting stop Pesten: "Pesten is een groepsproblematiek. De pester en de gepeste zijn daarbij de kleinste groep. De grootste groep zijn de meelopers en omstanders. De collega’s die het zien, maar er niets aan doen. Pestgedrag komt voor tot in de hoogste niveaus. Op de werkvloer is het vaak fysiek pestgedrag, maar hoe hoger de functie, hoe onzichtbaarder het wordt."
Het herkennen van pesten is van groot belang in de problematiek rondom pestgedrag. Dat blijkt ook uit de data van ons onderzoek. De meerderheid van de respondenten gaf aan dat ze actie zouden ondernemen als ze getuige zijn van pesten. Maar de belangrijkste reden die in ons onderzoek genoemd wordt waarom collega’s niet opkomen voor een gepeste werknemer, is omdat ze bang zijn dat ze de situatie verkeerd in hebben geschat (26 procent).
De cijfers liegen niet
Het taboe dat nog steeds rondom dit onderwerp ligt verklaart mogelijk waarom 77 procent van de respondenten aangeeft dat pesten op kantoor geen probleem is. Maar de cijfers liegen er niet om want, zegt Laura Willemse, "200 zelfmoorden per jaar zijn direct te herleiden naar pesten op het werk."Pas in de laatste drie jaar wordt er werk gemaakt van het probleem. De politiek kwam in 2015 in beweging met de campagne ‘Herken Pesten’ van Lodewijk Asscher.
55 procent van de respondenten van ons onderzoek zegt de pester op zijn gedrag aan te spreken of de gepeste persoon te ondersteunen. Echter opvallend genoeg zou maar een op de vier naar een manager of HR stappen als ze zagen dat er iemand op kantoor gepest werd.
Wat kan de werkgever doen?
Zoals eerder hierboven genoemd gaf een derdevan de respondenten aan dat hun werkgever geen maatregelen heeft getroffen om pesten op kantoor aanspreekbaar te maken.
En juist op dit punt vindt Bolwerk dat er nog veel terrein te winnen valt. "Er moet een duidelijke route te bewandelen zijn voor werknemers die pesten willen rapporteren." Ze beaamt dat ieder bedrijf dat kan regelen hoe ze willen, maar het moet duidelijk en toegankelijk zijn voor iedereen. Zowel voor iemand die zelf gepest wordt alsmede zij die het zien gebeuren en er iets van willen zeggen.
Nu wordt er te weinig aan de bel getrokken of pas als het te laat is.
Slecht werkklimaat
De kosten van pesten op kantoor zijn niet altijd financieel te kwantificeren. "Mensen willen niet op een kantoor werken waar er een cultuur heerst van pesten. Werknemers blijven hier niet lang," aldus Willemse.
Ons onderzoek laat dit ook zien. 69 procent van werknemers zegt bij een bedrijf weg te gaan als er een structurele pestcultuur heerst!
Deze realisatie alleen al zou werkgevers de moed moeten geven om eens echt te kijken of er geen probleem is met pesterijen bij hun kantoor. Een beetje plagen is niet erg, want dan is iedereen weleens aan de beurt. Maar als er structureel één iemand aan de beurt is, dan is er een probleem voor het gehele bedrijf.
Gelukkig zijn steeds meer organisaties zich dit bewust en stellen een Vertrouwenspersoon aan.
Die houdt zich niet alleen met Pesten bezig, maar ook met andere ongewenste omgangsvormen.
Pesten/conflicten op het werk bepalen de werksfeer, productiviteit en flink wat ziekteverzuim. Daarom is er sinds kort een ander idee geboren, die van de conflictloods: een eigen medewerker als aanspreekpunt.
