'Leidinggevende verantwoordelijk voor pesten op het werk'
25 april 2017 -
Mensen hebben vaak de indruk dat pesten iets voor kinderen is en dat het niet onder volwassenen voorkomt. Hierdoor heerst er een groot taboe over het onderwerp, zeggen experts tegen NU.nl.
Toch heeft ruim 1,2 miljoen van de volwassenen het afgelopen jaar te maken gehad met discriminatie, pesten of (seksuele) intimidatie op het werk, blijkt uit onderzoek van TNO. "Het kan een kwestie van 'jong geleerd is oud gedaan' zijn," zegt organisatieadviseur Alie Kuiper. Zij doet met haar bureau Bezemer Kuiper & Schubad onderzoek naar ongewenste omgangsvormen op het werk. "Iemand die vroeger pestte, gaat vaak later door met het pesten. Het kunnen mensen zijn met een gebrek aan sociale vaardigheden die vooral de voordelen zien van het leven van een ander zuur maken."
Verbinding
Zo kan pesten, zoals op de basisschool, niet alleen zorgen voor eventueel meer populariteit, maar ook voor een sterker teamverband. "Het verbindt mensen als ze samen één doelwit hebben en daarover kunnen praten." Volgens Kuiper kunnen bedrijfsprocessen, bijvoorbeeld een reorganisatie, ook zorgen voor pestgedrag. "Vooral als mensen lang moeten wachten op het besluit wie mag blijven en wie eruit ligt. Dan 'regelt' de groep het wel en wordt er iemand uitgekozen om weggepest te worden."
Zondebok
Het 'uitkiezen' van iemand noemt psycholoog Bob van der Meer het zondebokfenomeen: mensen en dieren hebben in een groep slachtoffers en daarom wordt er gepest. "Vroeger had je dat met de heksen- en Jodenvervolging en nu met bijvoorbeeld homo's of mensen met een migratieachtergrond die ongewenst worden behandeld. Een van de risicofactoren voor gepest worden is onder meer 'anders zijn' en doordat deze groepen afwijken van de rest, worden ze sneller als zondebok aangewezen."
De emotionele betekenis van het hebben van een zondebok is groot. Van der Meer: "Er wordt iemand gezocht op wie de onzekerheid, angst, agressie en geweld gelegd kan worden. Het slachtoffer valt buiten de groep en daardoor voelt de groep zich verbonden en beter. Zij weten: hij is stommer en mislukter en wij zijn dat niet. Dat gevoel vinden mensen fijn, een ander heeft het nóg slechter. De persoon hoeft niet per se écht 'minder' te zijn, omdat pestgedrag ook uit jaloezie kan voortkomen."
Volgens de psycholoog worden mensen die vroeger werden gepest, vaak later ook gepest. "Zij worden verraden door hun lichaamstaal en komen dan wat onzekerder over."
Minder toezicht
De deskundigen zeggen dat er onder volwassenen het vaakst op het werk wordt gepest. Kuiper: "Mensen die in ploegendienst of buiten normale kantoortijden werken, lopen een groter risico om gepest te worden. De sfeer op deze werkgelegenheden is vaak wat informeler en er is minder toezicht van een leidinggevende, waardoor collega's sneller een grens overgaan."
De gevolgen van pesten zijn groot: zo kan het gedrag leiden tot overspannenheid, burn-out, depressie, drugs- of drankverslaving, posttraumatisch stresssyndroom (PTSS), automutilatie en zelfmoordpogingen.
Ook economisch gezien kan het veel teweeg brengen. Volgens TNO zorgt pesten naar schatting jaarlijks voor vier miljoen extra verzuimdagen. Dat betekent 900 miljoen euro aan loondoorbetaling voor werkgevers. De helft van de leidinggevenden en veertig procent van de werknemers heeft wel eens meegemaakt dat een collega werd gepest.
Wettelijke regelingen
In de wet staat dat de leidinggevende verantwoordelijk is als er gepest wordt op de werkvloer. In artikel 7:658 lid 1 van het Burgerlijk wetboek valt te lezen dat de werkgever ‘verplicht is de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt’.
Volgens Van der Meer valt hier pesten ook onder. "Lid 1 verplicht elke werkgever maatregelen te treffen inzake lichamelijke, maar door een arrest van de Hoge Raad, nu ook psychische veiligheid, te geven. Doet hij dat niet, dan pleegt hij een onrechtmatige daad. Lid 2 stelt dat als een werknemer aan de werkgever vertelt dat hij wordt gepest, de werkgever hier onderzoek naar moet verrichten. Dat is omgekeerde bewijslast.
Als dat voor de gepeste negatief uitpakt, heeft het slachtoffer de mogelijkheid voor contra-expertise. De gepeste kan dan een andere deskundige onderzoek laten verrichten op het werk, een advocaat inschakelen en aan de rechter vragen om een uitspraak te doen."
Pestgedrag in de rechtszaal aankaarten is wellicht een te groot middel, want u kunt ook op andere manieren het pestgedrag tegengaan. Kuiper: "Krijgt u weer een nare opmerking te verduren in een situatie waarin er geen machtsverschillen tussen collega's zijn? Zeg dan dat u dat niet leuk vindt. Zo weet diegene waar uw grenzen liggen. Werkt dat niet of is een grotere groep naar tegen u, zoek dan hulp bij een vertrouwenspersoon of een collega die u kan helpen."
Zoek en bied hulp
"Ziet u zelf dat er gepest wordt en bent u niet in de positie om diegene te helpen? Vertel de gepeste dan dat u het gedrag gezien hebt, dat u het vreselijk vindt en dat u iemand gaat inschakelen die wel kan helpen. Bent u wél in de positie om te helpen? Doe dat dan ook. Pesten kan echt iemands leven vergallen en een groot litteken achterlaten," besluit Kuiper.
Pesten is niet aan het werk gerelateerd als de werkgever daar geen opdracht toe heeft gegeven! Het is dan een onrechtmatige daad door een particulier. De dader dient de schade te vergoeden o.g.v. de wet! Artikel 6:162 BW
Zo eenvoudig kun je pesterijen in één dag stoppen!
Als de pester vindt dat iemand anders (mede) aansprakelijk is dan heeft hij/zij het recht om de schade (deels) bij die persoon te verhalen. Maar bedenk dat gedeelde aansprakelijkheid géén verminderde aansprakelijkheid is. D.w.z. de dader betaalt de volledige schade o.g.v. de wet.
Als je pesten wilt stoppen dan moet je de pester pakken en niet de leidinggevende want anders breng je je eigen positie in gevaar. Dit is de voornaamste reden waarom pesten zo'n probleem is. Vergelijk dit maar met de puinhoop die je krijgt als de baas de bekeuringen gaat betalen.
Als de pester vindt dat iemand anders (mede) aansprakelijk is dan heeft hij/zij het recht om de schade (deels) bij die persoon te verhalen. Maar bedenk dat gedeelde aansprakelijkheid géén verminderde aansprakelijkheid is. D.w.z. de dader betaalt de volledige schade o.g.v. de wet.
Als je pesten wilt stoppen dan moet je de pester pakken en niet de leidinggevende want anders breng je je eigen positie in gevaar. Dit is de voornaamste reden waarom pesten zo'n probleem is. Vergelijk dit maar met de puinhoop die je krijgt als de baas de bekeuringen gaat betalen.
Ik wil ook geen juridische verantwoordelijkheid bij de leidinggevende leggen.
Maar als CEO zou ik in zo'n geval wel de leidinggevende aanspreken op zijn verantwoordelijkheid.
