13 maart 2003 -
Waar mensen zijn, is roddel. Roddel in de vorm van gezellig geklets of in de vorm van lof of laster over derden. Het wordt niet vaak zo bezien, maar roddel is een manier om te overleven.
Roddel is altijd een effectieve middel geweest om de band binnen een gemeenschap sterk te houden. Maar gaandeweg - in de vijftiende, zestiende eeuw - kreeg het woord 'roddel' in het Westen een negatieve betekenis. Roddel werd meer en meer een daad van 'kwade tongen' - van kwaadsprekers.
Prijsroddelen en lasterroddelen In een artikel op M@n@gement analyseren Ad van Iterson en Sjo Soeters de functie van roddelen in organisaties. Ruwweg wordt er op twee manieren geroddel: lovend of misprijzend. De laatste vorm, 'lasterroddel' genoemd, kan leiden tot fricties en vijandigheid en moet voorkomen worden. Lovend roddelen, 'prijsroddelen' genoemd, kan echter een positief effect hebben op de binding van de groep. Hoe er geroddeld wordt hangt sterk af van de organisatiecultuur, aldus de auteurs.
Homogene cultuur In een organisatie met een homogene (gelijksoortige) cultuur is roddelen vooral naar buiten gericht en krijgt het karakter van 'wij tegen de rest'. Met name in tijden van crisis doet zich dit voor. Roddel kan dan de vorm van een doctrine aannemen.
Pluralistische cultuur In organisaties zonder eenvormige organisatiecultuur treft men vooral prijsroddel aan bij leden van dezelfde eenheid, dezelfde leeftijdgroep, hetzelfde geslacht of de dezelfde etnische achtergrond. Prijsroddel gebeurt in open vriendschappelijke sfeer richting eigen groep, maar kan ook kritiek op anderen groepen impliceren. Zo kan prijsroddel zich tot een milde vorm van lasterroddel ontwikkelen.
Gesegmenteerde cultuur In organisaties waar afdelingen en groepen relatief zelfstandig ten opzichte van elkaar opereren met elk een eigen subcultuur komt vooral lasterroddel voor. Er wordt kwaadgesproken over bijvoorbeeld andere afdelingen, maar ook over superieuren en ondergeschikten.
Rol van managers Bij het management ligt speciaal de uitdaging om bindende prijsroddel te bevorderen en destructieve lasterroddel in te dammen. De voornaamste instrumenten die daarbij ter beschikking staan, zijn de organisatiestructuur en het HRM-beleid. Het creëren van een structuur en een personeelsbeleid met de beste kansen op een pluralistische organisatiecultuur, is wat managers kunnen doen. Door rigide eenvormige en doorgeschoten veelvormige culturen te bestrijden en gezonde verscheidenheid en concurrentie een kans te geven, zal roddel met positieve effecten het winnen van roddel met negatieve effecten.
