Ken je deze? 'Zet een pan water op het vuur met een kikker erin en hij zwemt rond totdat-ie binnenstebuiten keert. Maar gooi een kikker in een pan met kokend water en hij springt er meteen weer uit'. Het is een mythe maar ook een metafoor! Het is het verschil tussen iemand die hopeloos vastzit in een ontsporend prutsproject en iemand anders die er van buiten tegenaan kijkt.
Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: het verhaal van de kikker en het kokende water is een mythe, een typisch 'Broodje Aap'-verhaal. Er is geen wetenschappelijk bronmateriaal van te vinden (*). Het zou ook een onethisch experiment geweest zijn. Alle levende wezens zijn op een of andere manier door evolutie en natuurlijke selectie geprogrammeerd met overlevingsgedrag. Als de temperatuur extreem stijgt spartelen we en proberen we te maken dat we wegkomen. Maar de mythe van de Kokende Kikker is ook een mooie metafoor, vooral als het gaat om prutsprojecten.
Tweederde van alle projecten faalt, groot en klein, altijd en overal. Het maakt niet uit in welke sector of branche je kijkt, tweederde van alle dappere pogingen om een verandering door te voeren gaat de bietenbrug op. De helft van die tweederde komt niet eens meer over de eindstreep; de andere helft komt alleen nog maar met bloed, zweet en tranen over de eindstreep. Slechts eenderde van alle projecten is succesvol ten opzichte van de oorspronkelijk gestelde doelen in tijd, geld en kwaliteit.
De bedragen die hier in omgaan zijn verbijsterend: er worden miljarden bij de overheid en honderden miljoenen in het bedrijfsleven door het projectprutsputje gespoeld, ieder jaar weer. Maar het is met name de mens die er zwaar onder te lijden heeft. Chronisch overwerk, drukte, stress, choas en burn-out liggen op de loer. Wat maakt projecten zo bijzonder?
1. Een project is haarfijn begrensd in de tijd.
Waar we in onze normale bedrijfsprocessen heel wat aan kunnen rommelen, wegpoetsen en over de jaargrens heen tillen, komen we in een project niet mee weg. Het begint dán, dit moet er gebeuren, dát kost het en dán moet het klaar zijn. Hop-hop! Daar worden wij als mens héél zenuwachtig van en dan gaan we heel onvolwassen gedrag vertonen.
2. Een project staat zwaar in de schijnwerpers.
Hele ego’s worden verbonden aan het succes van een project. We zijn er trots op en we vertellen het aan iedereen. Maar we onderschatten wat er voor nodig is om zoiets ingewikkelds onder vaak enorme tijdsdruk voor elkaar te krijgen. Als het vervolgens mis gaat, staan die schijnwerpers nog steeds aan. Maar wij hebben het niet verpest: het waren ‘de omstandigheden’, het was die ander!
3. Een project stimuleert contraproductief gedrag.
Wat doen we als de doelen van een project niet worden gehaald? Hopla, meer mensen erop, meer processen erin, meer geld er tegenaan, meer tijd, meer druk! Maar dat werkt juist averechts, het wordt er ingewikkelder van, het probleem wordt groter, kortom, het is meer van hetzelfde. ‘Onder druk wordt alles vloeibaar’ zeggen we dan. Niet heus, want maar het spoelt vervolgens allemaal rechtstreeks door het prutsputje.
‘Maar we hebben toch methodes en machines?’ hoor ik je roepen. ‘Onze processen zijn toch uitgekristalliseerd en onze computers en technieken kunnen toch alles?’ Ja, dat klopt; we hebben en we zijn Prince2, IPMA, PMBoK, MSP/MoP, Agile, Scrum, Six Sigma en LEAN. Onze methodes en machines zijn echter niets zonder de mens. Want pas op, kijk uit: met iedere mens méér in een samenwerkingsverband neemt het aantal problemen niet lineair, maar exponentieel toe: de mens is the mother of all fuckups! Wil je iets laten mislukken, zet er dan vooral méér mensen op.
Als we iets willen doen aan die enorme kapitaalvernietiging, aan al dat menselijk leed en aan al die verspilde tijd en energie dan wordt het tijd aan de knoppen van de mens te gaan draaien. Want uiteindelijk liggen er drie menselijke eigenschappen aan de basis van dat projectgepruts: leiderschap, volwassenheid en weerbaarheid.
- Zit er een minkukel aan het roer? Zet er een natuurlijk leider voor in de plaats.
- Gaan we ons onder druk als kleine kinderen gedragen? Zet er een volwassen ondernemer tegenover.
- Zie je de bui van de aanstaande ramp al hangen? Steek dan je vinger in de lucht – nee, niet je middelvinger – en zég er wat van!
Dat zijn de menselijke knoppen waar we aan moeten gaan draaien.
Het perfecte project ('de mens als sleutel tot succes') gaat niet over projectmanagement. Het gaat over het ontmaskeren van prutsprojecten. En je ontmaskert zo'n potentieel ramptraject al vanaf dag één. Het vereist alleen lef, brutaliteit, alertheid, creativiteit en veel vriendelijke doch dringende frontale confrontatie. Want de waarheid is hard en niemand wil het horen: dit project gaat de bietenbrug op. Wie kan het nog stoppen? Nou ja, jij. Jij kan het stoppen. Vanaf nu.
- Wat is het projectprutsgehalte van jouw organisatie?
- Waar sta jij zelf in jouw project?
- Zit de juiste minkukel wel op de juiste plaats?
Open je ogen en doe de Project Matchtest, De Project Prutstest en het Anti-prutskwadrant op www.hetperfecteproject.nl!
(*) De Kokende Kikker is een mooi voorbeeld van een door 'het volk' overgenomen (spannend) verhaal waarbij iedereen het na verloop van tijd als waar aanneemt. Gelukkig kunnen we tegenwoordig op zoek gaan naar de bron: het internet ligt voor ons open. Even googelen en het relativeren kan beginnen. Klik hier maar eens op: Broodje Aap. Of ga hier eens kijken: Kokende Kikker.
Dat van die kikker, dat schrijft iedereen van iedereen over, maar dat klopt helemaal niet. een kikker springt er gewoon uit als-ie het te warm heeft. het artikel lijkt wel een project ;-)
Je hebt namelijk gelijk. Het verhaal van de Kokende Kikker is een mythe, een 'Broodje Aap'. Er is geen wetenschappelijk bronmateriaal van te vinden. Maar het is in de context van mijn weblog ook een geweldige metafoor! Want in prutsprojecten gedraagt de mens zich wel degelijk als die mythische kikker. En daarom gaan ze massaal de bietenbrug op.
Voor alle duidelijkheid heb ik het blog aangepast zoals je kunt zien.
Met immer hartelijke anti-prutsgroeten,
Bart Flos
PS Heb je de poll al gedaan?
Hans
|
|
16
-
11
-
2017
|
11
:
22
uur
Dat onder druk alles vloeibaar wordt klopt niet. Gas wordt onder druk vloeibaar. Mocht het zo zijn dat vaste stoffen vloeibaar worden onder druk, dan zou dat een mooie opbouwende analogie zijn in de organisatiekunde.
Echter, de analogie tussen druk in de natuurkunde en druk in de organisatiekunde klopt wel. Net zoals in de natuurkunde, vrij bewegende moleculen in hun bewegingsvrijheid worden beknot onder druk, zo zal dat ook gebeuren in de organisatie. Tot je de druk zo ver opvoert dat men zelfs in een vast, verstarde vorm overgaat en er helemaal niets meer beweegt.
Neem druk weg en er zal weer beweging komen.
Over de auteur:
